Η χαμηλή αυτοεκτίμηση έχει πολλές εκφάνσεις ή συμπεριφορές στις οποίες εθιζόμαστε. Αυτές μπορούν να περιγραφούν ως τα μέσα και οι συνήθειες που αναπτύσσουμε για να αποδράσουμε από τις απαιτήσεις της καθημερινής ζωής. Αποτελούν απλώς ένα άλλοθι που μας επιτρέπει να αποφύγουμε προσωρινά να αντιμετωπίσουμε την πραγματικότητα.
Η ένταση της εθιστικής συμπεριφοράς που επιλέγουμε είναι ανάλογη με το αίσθημα ανεπάρκειας και φόβου που αισθανόμαστε όταν πρέπει να αιτιολογήσουμε ποιοι και τι είμαστε.
Το εθισμένο άτομο χρησιμοποιεί το άλλοθί του για να κρύψει τη χαμηλή του αυτοεκτίμηση, μη θέλοντας να γίνει αντιληπτή από τους άλλους.
Κατηγορίες και παράπονα
Κατηγορούμε τους άλλους και παραπονιόμαστε γι' αυτούς ή σε αυτούς επειδή αρνούμαστε να αποδεχτούμε το γεγονός ότι εμείς είμαστε υπεύθυνοι για οτιδήποτε μας συμβαίνει.
Είναι πολύ ευκολότερο να κατηγορούμε κάποιον άλλον αντί να λέμε «Εγώ έχω το θέμα» ή «Εγώ πρέπει να αλλάξω».
Επίκριση
Βρίσκουμε ελαττώματα στους άλλους επειδή δεν αποδέχονται ή δεν υπακούουν στο δικό μας σύνολο αξιών. Αντισταθμίζουμε τα αισθήματα ανεπάρκειας που νιώθουμε προσπαθώντας να αποδείξουμε ότι εμείς έχουμε δίκιο και εκείνοι άδικο.
Παρατηρήστε ότι συχνά δεν μας αρέσει όταν οι άλλοι κάνουν τα πράγματα εκείνα που απεχθανόμαστε περισσότερο στον εαυτό μας. Όταν επικρίνουμε άδικα τις πράξεις τους, στην πραγματικότητα λέμε: «Δεν μου αρέσει ο εαυτός μου επειδή κάνω το ίδιο και γι' αυτό δεν μπορώ να επιτρέψω ούτε σ' εσένα να το κάνεις».
Είναι αλήθεια ότι ψυχολογικά έχουμε την τάση να αντιπαθούμε περισσότερο στους άλλους τα ελαττώματα ή τις αδυναμίες που κρύβουμε μέσα μας.
Ανάγκη προσοχής και αποδοχής
Πολλοί έχουν ανάγκη προσοχής και αποδοχής σε ψυχαναγκαστικό βαθμό. Είναι ανίκανοι να αναγνωρίσουν και να εκτιμήσουν τον εαυτό τους ως άξιο, επαρκές και σημαντικό άτομο. Έχουν την ανάγκη να επιβεβαιώνουν συνεχώς ότι είναι «εντάξει» και ότι οι άλλοι τους αποδέχονται και τους εγκρίνουν.
Έλλειψη στενών φίλων
Τα άτομα με χαμηλή αυτοεκτίμηση συνήθως δεν έχουν στενούς φίλους. Επειδή δεν τους αρέσει ο εαυτός τους, γενικά επιλέγουν είτε να είναι «μοναχικοί», ζώντας τη ζωή τους μακριά από τους άλλους, είτε εκδηλώνουν το αντίθετο συμπεριφορικό πρότυπο και γίνονται επιθετικοί, αυταρχικοί, επικριτικοί και απαιτητικοί. Κανένα από αυτά τα είδη προσωπικότητας δεν προάγει το αίσθημα της φιλίας.
Επιθετική ανάγκη για νίκη
Αν έχουμε την εμμονή να κερδίζουμε ή να έχουμε δίκιο συνέχεια, τότε πάσχουμε από απεγνωσμένη ανάγκη να αποδεικνύουμε την αξία μας στους γύρω μας. Προσπαθούμε να το κάνουμε μέσω των επιτευγμάτων μας. Κίνητρό μας είναι να εισπράττουμε αποδοχή και έγκριση. Το ζήτημα είναι να είμαστε με οποιονδήποτε τρόπο «καλύτεροι» από τους άλλους.
Καταχρήσεις
Οι άνθρωποι που «δεν αντέχουν τον εαυτό τους» επειδή δεν τους αρέσει το πώς είναι, προσπαθούν συνήθως να ικανοποιούν τις ανάγκες τους μέσω μιας μορφής αντικατάστασης. Νιώθοντας στερημένοι και πληγωμένοι, αναζητούν νοητικά και σωματικά «αναλγητικά» για να απαλύνουν τον πόνο τους.
Αναζητούν γιατρειά στο φαγητό, στα ναρκωτικά, στο αλκοόλ ή στο κάπνισμα, από τα οποία εισπράττουν προσωρινή σωματική ικανοποίηση. Αυτό τους επιτρέπει να συγκαλύπτουν προσωρινά τον συναισθηματικό πόνο και τη χαμηλή αυτοεκτίμησή τους.
Οι καταχρήσεις αντισταθμίζουν τα αισθήματα αυτο-απόρριψης. Τους παρέχουν μια προσωρινή ανάπαυλα από την πραγματικότητα που αντιμετωπίζουν και την ολοένα επιτακτικότερη ανάγκη να αλλάξουν τις συνήθειές τους.
Κατάθλιψη
Πέφτουμε σε κατάθλιψη επειδή πιστεύουμε ότι κάτι έξω από τον εαυτό μας μας εμποδίζει να αποκτήσουμε αυτό που επιθυμούμε. Αποθαρρυνόμαστε εντελώς με τον εαυτό μας επειδή αισθανόμαστε εκτός ελέγχου, ανεπαρκείς και ανάξιοι.
Η απογοήτευση και το άγχος που βιώνουμε προσπαθώντας να ανταπεξέλθουμε στις δικές μας προσδοκίες, αλλά και στις προσδοκίες των άλλων, μας προκαλούν χαμηλή αυτοεκτίμηση.
Πλεονεξία και εγωισμός
Τα άτομα που χαρακτηρίζονται από πλεονεξία και εγωισμό διακατέχονται από ένα ακατανίκητο αίσθημα ανεπάρκειας.
Είναι απορροφημένα στις δικές τους ανάγκες και επιθυμίες, τις οποίες πρέπει να ικανοποιήσουν με κάθε κόστος για να αντισταθμίσουν την έλλειψη αυτοεκτίμησης που τα χαρακτηρίζει.
Οι άνθρωποι αυτοί σπάνια έχουν το χρόνο ή το ενδιαφέρον να ασχοληθούν με τους άλλους, ακόμη και με τους ανθρώπους που τους αγαπούν.
Αναποφασιστικότητα και αναβλητικότητα
Η χαμηλή αυτοεκτίμηση συχνά συνοδεύεται από υπέρμετρο φόβο των σφαλμάτων.
Το άτομο με χαμηλή αυτοεκτίμηση, επειδή φοβάται ότι ίσως δεν κάνει αυτό που «πρέπει» ή αυτό που οι άλλοι περιμένουν από αυτό, συνήθως δεν κάνει τίποτα απολύτως ή, τουλάχιστον, καθυστερεί όσο το δυνατόν περισσότερο.
Είναι απρόθυμο να πάρει αποφάσεις επειδή αισθάνεται ότι είναι ανίκανο να αποφασίσει «σωστά». Έτσι, αν δεν κάνει τίποτα απολύτως, δεν μπορεί να κάνει και λάθος.
Ένα άλλο είδος ατόμου που συγκαταλέγεται σε αυτή την κατηγορία είναι ο τελειομανής. Έχει παρόμοιο πρότυπο προσωπικότητας, με τη διαφορά ότι θέλει να έχει πάντα «δίκιο». Βαθύτατα ανασφαλής, επιδικώκει να είναι υπεράνω κριτικής. Με τον τρόπο αυτό μπορεί να αισθάνεται «καλύτερος» από εκείνους που σύμφωνα με τα κριτήριά του είναι λιγότερο τέλειοι.
Προσωπείο
Όσοι «φορούν» προσωπεία αισθάνονται «κατώτεροι» από τους γύρω τους.
Προσπαθώντας να αντισταθμίσουν το αίσθημα αυτό συχνά αναφέρουν τα ονόματα διασήμων τους οποίους συναναστρέφονται, υπερηφανεύονται, παρουσιάζουν νευρικές ιδιοτροπίες, όπως δυνατή φωνή ή ψεύτικο γέλιο, ή χρησιμοποιούν τα υλικά αγαθά για να εντυπωσιάσουν τους άλλους.
Δεν αφήνουν κανέναν να ανακαλύψει πώς αισθάνονται πραγματικά για τον εαυτό τους και σε μια προσπάθεια να κρύψουν την κατωτερότητά τους φορούν προσωπεία για να μην αφήσουν -όπως πιστεύουν- τους άλλους να δουν ποιοι πραγματικά είναι.
Αυτολύπηση
Το αίσθημα της αυτολύπησης ή το σύνδρομο της μεμψιμοιρίας προέρχεται από την ανικανότητά μας να πάρουμε τον έλεγχο της ζωής μας. Έχουμε επιτρέψει στον εαυτό μας να βρίσκεται στο έλεος των ανθρώπων, των περιστάσεων και των συνθηκών, ωθούμενοι πότε προς τη μια και πότε προς την άλλη κατεύθυνση.
Επιτρέπουμε στους άλλους να μας συγχύζουν, να μας πληγώνουν, να μας επικρίνουν και να μας εξοργίζουν, επειδή έχουμε μια προσκολλημένη, εξαρτημένη προσωπικότητα και μας αρέσει η προσοχή και η συμπόνια.
Συχνά χρησιμοποιούμε την ασθένεια ως μέσο για να ελέγχουμε τους άλλους, επειδή έχουμε μάθει ότι όποιος παίζει το χαρτί της «αδυναμίας» έχει μεγάλη δύναμη. Όταν είμαστε άρρωστοι, οι άλλοι μας λυπούνται και μας δίνουν ό,τι επιθυμούμε.
Αυτοκτονία
Αυτή είναι η πιο σφοδρή μορφή αυτοκριτικής. Οι άνθρωποι που αυτοκτονούν δεν προσπαθούν να αποδράσουν από τον κόσμο αλλά από τον εαυτό τους -τον εαυτό που έχουν απορρίψει και έχουν μάθει να απεχθάνονται.
Αντί να αντιμετωπίσουν την ασθένεια που βρίσκεται στην καρδιά του προβλήματός τους, αισθάνονται πληγωμένοι κι αγανακτισμένοι, και αναζητούν τρόπο να «βάλουν οριστικό τέλος σε όλα».
Το παρόν άρθρο αποτελεί αδειοδοτημένο απόσπασμα από το βιβλίο Τα μυστικά της απόλυτης αυτοπεποίθησης που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα.
Πηγή: https://www.psychology.gr/
0 Σχόλια