ΔΙΑΒΑΣΤΕ

6/recent/ticker-posts

Η μοναξιά είναι μια αίσθηση απομόνωσης που διακατέχει το άτομο, πρόκειται για μια κατάσταση εσωτερικής αποσύνδεσης.

 Η μοναξιά είναι  μια αίσθηση απομόνωσης που διακατέχει το άτομο, κάνοντας το να νιώθει αποκομμένο από το κοινωνικό του περίγυρο. Πρόκειται για μία εσωτερική κατάσταση του νου στην οποία το άτομο νιώθει μόνο του, χωρίς απαραίτητα να είναι μόνο του.



Το αίσθημα της μοναξιάς ξεκινάει πάντα από μέσα μας, και αυτός είναι ο λόγος που μπορεί να τη βιώσουμε είτε όταν ήμαστε μόνοι μας είτε όταν περιτριγυριζόμαστε από άλλους ανθρώπους. Ουσιαστικά, πρόκειται για  μια κατάσταση εσωτερικής αποσύνδεσης ,η οποία δεν συνάδει απαραίτητα με την απουσία άλλων στη ζωή μας αλλά με την απουσία της σύνδεσής μας με αυτούς.

Σας έχει τύχει ποτέ να βρίσκεστε σε ένα μέρος μαζί με τους αγαπημένους σας ανθρώπους, τους φίλους σας, την οικογένειά σας, τον σύντροφό σας και παρ’ όλα αυτά να νιώθετε ότι κάτι σας λείπει; Σαν να υπάρχει ένα κενό μέσα σας το οποίο δημιουργεί αποστάσεις και όσο και να προσπαθείτε να το γεμίσετε αυτό παραμένει άδειο; Είναι ένα γνώριμο συναίσθημα όπου ίσως όλοι κάποια στιγμή στη ζωή μας το έχουμε βιώσει. Ένα συναίσθημα το οποίο μας προκαλεί θλίψη και απορία. Γιατί να νιώθω έτσι τώρα; Τι πάει λάθος με εμένα; Γιατί δεν μπορώ να νιώσω ολοκληρωμένος; Και μετά ακολουθεί η απογοήτευση, η ανασφάλεια, ο θυμός και ίσως ο φόβος.

Η μοναξιά είναι ένα συναίσθημα το οποίο μας  πονάει όταν το βιώνουμε και αυτό το καθιστά δύσκολο για εμάς. Όμως είναι σημαντικό να θυμόμαστε πάντα ότι τα συναισθήματα είναι ο τρόπος επικοινωνίας που έχουμε με την ψυχή μας και μας βοηθούν να κατανοήσουμε τι συμβαίνει μέσα μας. Κάθε συναίσθημα ευχάριστο ή μη αν το ακούσουμε και το αναγνωρίσουμε μας εξελίσσει και μας δίνει σημαντικές πληροφορίες για τον εαυτό μας. Όταν λοιπόν η μοναξιά μας χτυπάει την πόρτα είναι καλό να της ανοίγουμε και να ακούμε αυτά τα σημαντικά για την ζωή μας πράγματα που έχει να μας πει.

Σε αυτό το σημείο αξίζει να βάλουμε μια μικρή παρένθεση και να διαχωρίσουμε την έννοια της μοναξιάς από αυτή της μοναχικότητας.

Η μοναξιά είναι η φίλη της θλίψης, ενώ η μοναχικότητα είναι συνοδοιπόρος
της πνευματικής ανύψωσης.(Χαλίλ Γκιμπράν)

Η μοναχικότητα είναι η επιλογή του ατόμου να απομονώνεται, όποτε το έχει ανάγκη, από τον κοινωνικού του περίγυρο με σκοπό να συνδεθεί με τον εαυτό του. Είναι μια διαδικασία όπου ανυψώνει το άτομο και το βοηθάει να εξελιχθεί. Ο μοναχικός άνθρωπος περνάει όμορφα μόνος του και έτσι είναι σε θέση να δημιουργεί υγιείς σχέσεις  και να συνδέεται σε βαθύτερο επίπεδο και με τους άλλους ανθρώπους.

Η μοναξιά όμως δεν είναι επιλογή. Πηγάζει από την δυσκολία να δημιουργήσουμε υγιείς σχέσεις και καταλήγουμε μόνοι. Η δυσκολία να συνάψουμε σχέσεις διαρκείας, να αγαπήσουμε και να αγαπηθούμε, μπορεί να μας οδηγήσει σε απομόνωση και σε κατάθλιψη.

Η αγάπη, η συντροφικότητα, η πληρότητα του ανήκειν και η συναισθηματική ασφάλεια, είναι κάποια από τα συναισθήματα που θα ήθελαν όλοι να βιώνουν μέσα σε μία σχέση. 

Γιατί όμως κάποιοι άνθρωποι δημιουργούν εύκολα σχέσεις, ενώ κάποιοι άλλοι στην ιδέα της δέσμευσης τρέχουν μακριά; Γιατί κάποιοι παντρεύονται ενώ άλλοι όχι; Ποιος είναι ο παράγοντας που καθορίζει τον τρόπο που ο καθένας μας σχετίζεται με τον σύντροφό του; Γιατί κάθε άνθρωπος κάνει διαφορετικές σχέσεις και γιατί παρόλο που η βαθύτερη ανάγκη όλων μας είναι να αγαπηθούμε και να αγαπήσουμε κάποιοι τα καταφέρνουν και κάποιοι άλλοι όχι; Ποιος είναι ο τρόπος που συνδεόμαστε με άλλους ή αλλιώς ποιο είναι το είδος της συναισθηματικής δέσμευσης που δημιουργούμε μέσα σε μια σχέση;

Αυτές είναι κάποιες από τις σκέψεις και τις απορίες που πολλοί από εμάς έχουμε θέσει στον εαυτό μας και την απάντηση έρχεται να δώσει μια θεωρία της επιστήμης της ψυχολογίας. Η θεωρία της συναισθηματικής προσκόλλησης (attachment theory) του ψυχιάτρου John Bowlby.

Η θεωρία της συναισθηματικής προσκόλλησης αφορά στην επίδραση που έχει η ποιότητα και ο τύπος του συναισθηματικού δεσμού που αναπτύσσει το βρέφος από τη στιγμή που γεννιέται με τον φροντιστή του, συνήθως τη μητέρα του, στις μετέπειτα σχέσεις που δημιουργεί το άτομο στη ζωή του.

Ο συναισθηματικός δεσμός που δημιουργείται ανάμεσα στο βρέφος με τον φροντιστή του γίνεται ο πυλώνας της μετέπειτα συναισθηματικής, κοινωνικής, γνωστικής και ηθικής ανάπτυξης του παιδιού, ο οποίος επηρεάζει και καθορίζει την ικανότητα του να συνάπτει σταθερές και υγιείς σχέσεις με άλλους ανθρώπους, συμπεριλαμβανομένων των ερωτικών δεσμών

Πρόκειται για μία θεωρία η οποία ‘σπάει’ τον κώδικα των σχέσεων και φανερώνει τα μυστικά σύνδεσης του ατόμου με κάποιον άλλον άνθρωπο, αποκαλύπτοντας το μοτίβο που ακολουθεί και τη φύση των δεσμών που δημιουργεί.

Βάση της θεωρίας αυτής υπάρχουν 4 βασικά είδη δέσμευσης-προσκόλλησης τα οποία θα αναλύσουμε παρακάτω και θα δούμε τις επιπτώσεις και τα κοινά σημεία που παρατηρούνται ανάμεσα στις πρωταρχικές σχέσεις που δημιουργούμε και στις συναισθηματικές σχέσεις της ενήλικης ζωής μας.

Είδη Συναισθηματικού Δεσμού

  • Η ασφαλής δέσμευση (secure attachment)

 

Είμαι αρκετός, ξέρω ότι αξίζω και δεν φοβάμαι την απόρριψη ή την εγκατάλειψη. Σου φέρομαι όπως θα ήθελα να μου φέρεσαι. Έρχομαι κοντά σου αναγνωρίζοντας τις ανάγκες μου και τις ανάγκες σου. Με εμπιστεύομαι, σε εμπιστεύομαι και νιώθω ασφάλεια κοντά σου, γνωρίζοντας ότι έχουμε δημιουργήσει την ιδανική για εμάς σχέση. Μια σχέση με γερά θεμέλια, οπότε δεν έχω να φοβηθώ τίποτα.

 Ένας άνθρωπος όπου έχει μάθει να δημιουργεί ασφαλείς δεσμούς κατά τα πρώτα χρόνια της ζωής του, αναπτύσσει ευκολότερα δεσμούς εμπιστοσύνης μέσα στη σχέση με τον σύντροφό του. Τα άτομα αυτά είναι ανεξάρτητα και πιστεύουν στον εαυτό τους, στοιχεία τα οποία τους βοηθούν να κρατούν τις ισορροπίες με τον σύντροφό τους. Γνωρίζουν ότι μέσα στη σχέση μπορεί να υπάρξουν συγκρούσεις και είναι σε θέση να τις αντιμετωπίσουν με σκοπό να τις ξεπεράσουν, χωρίς να φοβούνται ότι οποιαδήποτε διαμάχη μπορεί να οδηγήσει στον χωρισμό. Έχουν μάθει από νωρίς να αποδέχονται τα είτε θετικά είτε αρνητικά  συναισθήματα τους, και να τα εκδηλώνουν απαλλαγμένοι από το φόβο της απόρριψης ή της ντροπής.

Είναι τα άτομα όπου πιστεύουν ότι μέσα από τη συζήτηση και την αληθοφάνεια στη σχέση τους θα επικοινωνήσουν σωστά τις ανάγκες τους και είναι σε θέση να ακούσουν και να δεχτούν τα αντίστοιχα συναισθήματα και από τον σύντροφο τους, χωρίς να τρομάζουν.

Κατά τη παιδική ηλικία, η ασφαλής δέσμευση βασίζεται σε δεσμούς εμπιστοσύνης του παιδιού με τους γονείς του. Χαρακτηρίζεται από την συνθήκη όπου το παιδί μπορεί να νιώθει δυσφορία όταν χωρίζεται από τον φροντιστή του, χωρίς όμως να συνοδεύεται από τον φόβο της εγκατάλειψης, και χαρά όταν επανασυνδέονται. Η οικογένεια του αποτελεί την ασφαλή του βάση κάτι το οποίο το ωθεί στο να τολμά να εξερευνήσει τον κόσμο γύρω του, χτίζοντας έτσι την ανεξαρτησία του και τονώνοντας την αυτοπεποίθησή του.  

  • Ανασφαλής Δέσμευση- Αποφευκτική Προσκόλληση
    (
    Avoidant Attachment)

 

Σε αυτή τη περίπτωση μας διακατέχει ένας φόβος δέσμευσης με αποτέλεσμα, να επιλέγουμε είτε να μην δημιουργήσουμε καμία συντροφική σχέση είτε να δημιουργούμε σχέσεις από τις οποίες όμως συναισθηματικά αποστασιοποιούμαστε μέχρι το σημείο όπου νιώθουμε ασφάλεια.

Θέλω να συνδεθώ με τον σύντροφο μου αλλά φοβάμαι. Έχω μάθει να φροντίζω μόνος μου τον εαυτό μου. Κανένας άλλος δεν το έκανε για εμένα. Να το τολμήσω να τον εμπιστευτώ  ή  θα πληγωθώ πάλι; Με τρομάζει η οικειότητα ας μην το τολμήσω. Ίσως θα ήταν πιο ασφαλές για εμένα να αποφύγω τις σχέσεις γενικά…  

Τέτοιες σκέψεις βασανίζουν το μυαλό μας όταν σαν παιδιά είχαμε μια απομακρυσμένη σχέση με τους γονείς μας επειδή οι ίδιοι δεν ήταν διαθέσιμοι για εμάς ή μας απέρριπταν με τη συμπεριφορά τους. Βιώνοντας μια τέτοια σχέση με τους γονείς μας μαθαίνουμε από νωρίς να αναλαμβάνουμε τον ρόλο που οι ίδιοι θα έπρεπε ιδανικά να μας προσφέρουν. Φροντίζουμε μόνοι μας τον εαυτό μας, χωρίς να περιμένουμε κάτι από αυτούς. Είναι άλλωστε πιο ασφαλές να απομακρυνθούμε συναισθηματικά από αυτούς πριν μας πληγώσουν ακόμα περισσότερο, έτσι δεν είναι;

Όταν κάποιος έχει βιώσει την απόρριψη από άτομα σημαντικά στη ζωή του, που θα έπρεπε ιδανικά να τον αγαπάνε ανιδιοτελώς και να του το εκφράζουν συνεχώς τότε χάνει την εμπιστοσύνη του στους ανθρώπους γενικά. Άλλωστε πως είναι δυνατόν αν με έχει απορρίψει και πληγώσει η ίδια μου η οικογένεια, να μην με πληγώσει και κάποιος ‘ξένος’;

Επίσης, αυτό το είδος προσκόλλησης είναι πιθανό να επιλέγεται από ανθρώπους οι οποίοι μπορεί για παράδειγμα βίωσαν το θάνατο του αγαπημένου τους ή κάποιου στενού ανθρώπου της ζωής τους και λόγω του τραυματικού αυτού γεγονότος και του πόνου που ένιωσαν να ‘μπλόκαραν’ συναισθηματικά και να στράφηκαν στην απομόνωση χωρίς να ρισκάρουν να ξαναέρθουν αντιμέτωποι με οποιαδήποτε είδους απώλεια.

Χτίζοντας τη ανεξαρτησία μας πάνω στον φόβο της απόρριψης και της απώλειας οδηγούμαστε στην συναισθηματική μας απομόνωση. Το να πιστεύω ότι μπορώ να τα κάνω όλα μόνος/η μου και να μην έχω ανάγκη κανέναν είναι ουσιαστικά η ασπίδα μου  απέναντι στον κόσμο. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο κάποιοι φοβόμαστε τόσο πολύ να ρίξουμε τους τοίχους που έχουμε σηκώσει γύρω μας και να συνδεθούμε ουσιαστικά με τους συντρόφους μας. Σε αυτή τη περίπτωση η διατήρηση των αποστάσεων ασφαλείας είναι υψίστης σημασίας για την συναισθηματική μας ακεραιότητα.

  • Ανασφαλής Δέσμευση – Αγχώδης Προσκόλληση
    (
    Anxious Attachment)

Στις αγχώδης σχέσεις, ο φόβος της εγκατάλειψης αποτελεί τον οδηγό του ατόμου μέσα στη σχέση του, αναζητώντας διαρκώς την επιβεβαίωση από τον σύντροφο του. Ψάχνει δηλαδή κάποιον να τον ‘σώσει’ και να τον ολοκληρώσει ως άνθρωπο καθώς ο ίδιος νιώθει ανεπαρκής. Οι σχέσεις αυτές συνοδεύονται από πολύ άγχος και αγωνία για την εξέλιξη τους.

Θέλω να με βάζει πάνω από όλους και από όλα. Για πιο λόγο θέλει να βγει να διασκεδάσει με κάποιον άλλον εκτός από εμένα. Δεν είμαι αρκετός/ή εγώ; Φοβάμαι ότι θα με αφήσει. Ίσως προτιμήσει κάποια άλλη πιο όμορφο/η από εμένα. Πρέπει με κάποιον τρόπο να τον/την εμποδίσω. Δεν γίνεται να με αφήσει. Θα του το πω και ας τσακωθούμε. Πρέπει να επιβεβαιωθώ ότι με θέλει ακόμα. 

Σας μοιάζει καθόλου γνώριμος  αυτός ο εσωτερικός διάλογος; Στην αγχώδη προσκόλληση το άτομο νιώθει μεγάλη ανασφάλεια καθώς έχει χτίσει όλη του την κοσμοθεωρία στην πεποίθηση ότι σίγουρα θα εγκαταλειφθεί . Η έλλειψη εμπιστοσύνης στον ίδιο του τον εαυτό και στον σύντροφο του πολλές φορές είναι ο παράγοντας που καταδικάζει εξαρχής τη σχέση του.

Όλο αυτό το άγχος, ο φόβος, η ανάγκη για έλεγχο των καταστάσεων και των ανθρώπων καθώς και επικριτική στάση μας απέναντι στους άλλους είναι πολύ πιθανό να απορρέει από το παράπονο όπου πολλοί ίσως να είχαμε κατά την παιδική μας ηλικία από τους γονείς-φροντιστές μας ότι δεν ήταν εκεί όποτε τους χρειαζόμασταν. Πολλές φορές οι γονείς δεν ευαισθητοποιούνται κατάλληλα απέναντι στις ανάγκες του παιδιού με αποτέλεσμα στο ίδιο να δημιουργείται μεγάλη αίσθηση ανασφάλειας και άγχους.

Ως αποτέλεσμα, στην ενήλικη μας ζωή από τη ‘δίψα’ μας για αγάπη και ενδιαφέρον, προσπαθούμε συνεχώς να γεμίσουμε το συναισθηματικό κενό που υπάρχει μέσα μας και να καταλήγουμε να δημιουργούμε σχέσεις εξάρτησης με τον σύντροφο μας.

Πολλές φορές βέβαια αυτό το άγχος για το αν θα πετύχει η σχέση ή αν θα βιώσουμε την απόρριψη λειτουργεί εντελώς αντίστροφα. Ένα παράδειγμα είναι ότι επιλέγω να κάνω μια σχέση, όμως το άγχος μου και ο φόβος μου ότι θα χάσω τον έλεγχο αν παραδοθώ και αφεθώ στη σχέση με καταβάλλει, και έτσι διαφεύγω στην απιστία με σκοπό να έχω απορρίψει ήδη μέσα μου τον σύντροφο μου  πριν προλάβει να με απορρίψει αυτός.

 Ανασφαλής Δέσμευση – Αποδιοργανωμένη Προσκόλληση

  • (Disorganized Attachment)

Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι άνθρωποι που συνάπτουν σχέσεις δύσκολες και χαοτικές. Από τη μία μεριά φοβούνται την εγκατάλειψη και την απόρριψη και από την άλλη φοβούνται την επαφή και το συναισθηματικό δέσιμο με τον σύντροφό τους. Επιθυμούν την δέσμευση αλλά ταυτόχρονα πνίγονται όταν την αποκτούν. Μοιάζουν να μην γνωρίζουν πώς να διαχειριστούν τα συναισθήματά τους και επιλέγουν να τα καταπιέζουν. Η καταπίεση αυτή όμως πολλές φορές οδηγεί σε ξεσπάσματα και σε σκαμπανεβάσματα της διάθεσης.

Σε αυτό το τύπο συναισθηματικού δεσμού,ανήκουν τα παιδία των οποίων οι φροντιστές τους είναι συναισθηματικά ασταθείς και μπερδεμένοι. Εδώ εντάσσονται επίσης παιδιά όπου έχουν βιώσει κάποιο έντονο τραύμα, που έχουν εγκαταλειφθεί ή παραμεληθεί έντονα από τους γονείς τους ή παιδιά τα οποία έχουν βιώσει την απώλεια ενός γονέα σε μικρή ηλικία. Τα μηνύματα και οι συμπεριφορές που εκλαμβάνουν από τους φροντιστές τους είναι αντιφατικά και έτσι και αυτά με τη σειρά τους αποδιοργανώνονται και δεν ξέρουν πώς να φερθούν και να εκφραστούν.

Είναι πολύ πιθανόν όλη αυτή η κακομεταχείριση σε μια τόσο τρυφερή ηλικία να οδηγήσει στη δημιουργία σχέσεων με την ίδια ακριβώς βάση. Για παράδειγμα, επιλέγω συντρόφους όπου με κακοποιούν συναισθηματικά, και όχι μόνο, ή εγώ είμαι αυτός  που  λειτουργώ έτσι. Σχετίζομαι έτσι όπως έμαθα γιατί δεν ξέρω άλλον τρόπο. Λαχταράω να νιώσω ασφάλεια αλλά ταυτόχρονα δεν μπορώ να εμπιστευτώ ούτε να αφεθώ, λόγω των βιωμάτων μου.

Έχοντας εμβαθύνει στα είδη και στα χαρακτηριστικά της κάθε μιας συναισθηματικής προσκόλλησης είναι σημαντικό να τονίσουμε το ότι κάποιοι από εμάς μπορεί  ανήκουμε και να διαθέτουμε περισσότερες από μια από τις συμπεριφορές που προαναφέρθηκαν.

Οι ασφαλείς δεσμοί είναι το μυστικό των επιτυχημένων σχέσεων!

Κανένας δεν χρειάζεται να προσδιορίζει τις συναισθηματικές του σχέσεις με γνώμονα τον τύπο δέσμευσης που ανέπτυξε ως παιδί με τους γονείς-φροντιστές του και μπορούμε να σταματήσουμε την επιρροή τους στην ενήλικη πλέον ζωή μας. Οι πληροφορίες που μπορούμε να αποκομίσουμε από την θεωρία της προσκόλλησης αποτελούν το κλειδί της θεραπείας των σχέσεων της ενήλικης ζωή μας.

Η θεωρία της συναισθηματικής προσκόλλησης ανοίγει ένα παράθυρο και ρίχνει φως στις συνάψεις, δηλαδή στις συνδέσεις, που έχουν δημιουργηθεί στον εσωτερικό συναισθηματικό κόσμο του ατόμου, βοηθώντας τον να κατανοήσει την συμπεριφορά, τα συναισθήματα και τον τρόπο που σχετίζεται με τους άλλους ανθρώπους.

Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι καμία σχέση δεν είναι τέλεια και πάντα θα υπάρχουν εμπόδια τα οποία θα χρειάζεται να ξεπεραστούν. Βάζοντας όμως τον εαυτό μας στην διαδικασία να ανακαλύψουμε τις δυνάμεις αλλά και τις αδυναμίες της συμπεριφοράς μας και να κατανοήσουμε ποια είναι τα τρωτά μας σημεία, οι φόβοι, οι ανασφάλειες μας και από πού πηγάζουν, αποκτάμε επίγνωση των πράξεων μας και εξελισσόμαστε ακολουθώντας έναν ξεκάθαρο πλέον δρόμο ίασης και εσωτερικής μεταμόρφωσης. Αυτή η εσωτερική διεργασία δημιουργεί νέους δρόμους, που καθιστούν ευκολότερη τη μετάβαση μας από τους ανασφαλείς στους ασφαλείς δεσμούς, δημιουργώντας έτσι σχέσεις υγιείς με γερά θεμέλια.

Μια τέτοια διαδικασία ενίσχυσης και αποκατάστασης  του δεσμού του ζευγαριού, προσφέρεται  στην θεραπεία ζεύγους EFT, με αποτέλεσμα την συναισθηματική ασφάλεια και  την υγιή δέσμευση του ζεύγους.

Πηγή: https://www.positivetherapy.gr/

Δημοσίευση σχολίου

0 Σχόλια