Έθιμα για τη Γιορτή του Αγίου Γεωργίου

Ιππικοί αγώνες

Τόπος: Στερεά Ελλάδα, νησιά Αιγαίου, Πελοπόννησος, Κρήτη

Πότε: Δευτέρα του Πάσχα

Περιγραφή: Η Δευτέρα του Πάσχα συμπίπτει τις περισσότερες φορές με τη γιορτή του Αγίου Γεωργίου, όποτε η 23^η Απριλίου πέφτει μες στη Σαρακοστή. Είναι η γιορτή των ποιμένων που αφήνουν τα ξεχειμωνιάσματά τους και πάνε στα βουνά.

Εκείνη τη μέρα γίνονται διάφοροι αγώνες, κυρίως ιππικοί, λόγω του ότι ο Άγιος Γεώργιος είναι καβαλάρης. Οι καβαλάρηδες φορούν παραδοσιακή στολή και τα όπλα τους στο ζωνάρι. Οι αγώνες γίνονται πριν την είσοδο του χωριού, σε χωμάτινο δρόμο ενός χιλιομέτρου, με αφετηρία το ξωκλήσι του Αγίου Γεωργίου. Όποιος τερματίσει πρώτος κερδίζει χρηματικό έπαθλο, μια κουλούρα (είδος ψωμιού με γλυκιά γεύση), την οποία μοιράζει στους παρευρισκόμενους, και μια ασημένια εικόνα του Άγιου Γεώργιου. Ανήμερα της γιορτής το έπαθλο για τις ιπποδρομίες ή τους αγώνες δρόμου που γίνονται είναι μια «κουλούρα», ένα είδος ψωμιού με γλυκιά γεύση που παρασκευάζεται τη Μεγάλη Πέμπτη, μαζί με κόκκινα αυγά από ανύπαντρες κοπέλες του χωριού. Οι νικητές τεμαχίζουν τις κουλούρες και τις μοιράζουν στους παρευρισκόμενους.

 

Έθιμο για τον Αϊ-Γιώργη τον Σπορίτη ή Μεθυστή

 Α) Στη Ρόδο πριν το ξημέρωμα οι νοικοκυρές θυμιατίζουν και βάζουν τον σπόρο του σιταριού στο δισάκι μαζί με ένα σκόρδο, ένα κρεμμύδι και ένα καρύδι που κόβουν από την αρχιχρονιά. Στη Λάρδο της Ρόδου οι γεωργοί βάζουν τον σπόρο σε μία σκάφη και ανάβουν τρία κεριά, μέσα στο σπόρο ανακατεύουν λίγους καρπούς και σιτάρι που το έχουν φυλαγμένο από την προηγούμενη χρονιά. Κρατούν αυτό το μείγμα μαζί με ρόδι και το τρώνε όταν τελειώσει η σπορά.

Β) Στη Λέρο και την Αστυπάλαια πριν να σπείρουν, οι γεωργοί κάνουν αγιασμό στο σπόρο. Ο σπόρος μπαίνει μπροστά στην εικόνα του Χριστού και λέγεται «Ευχολόγι», το οποίο έπειτα ανακατεύεται με τον υπόλοιπο σπόρο. Πριν σπείρουν, ρίχνουν αγιασμό στο χωράφι και οι γυναίκες κάνουν τηγανίτες. Η σπορά πρέπει να αρχίσει με το γέμισμα του φεγγαριού.

Προέλευση: Η μήτρα αυτής της παράδοσης ανάγεται στην ελληνική μυθολογία, όπου ο Απόλλωνας σκοτώνει τον Δράκο στους Δελφούς και ιδρύει το Μαντείο ως μνημείο και χώρο λατρείας της επικράτησης του φωτός και της γνώσης επάνω στο σκοτάδι και την άγνοια. Εμφανώς θα λέγαμε ότι ο Αϊ-Γιώργης αποτελεί τη συνέχεια του ηλιακού θεού Απόλλωνα, ο οποίος σκότωσε τον πύθωνα στους Δελφούς.
Ο πύθωνας ήταν ένα μεγάλο σαυροειδές τέρας που γέννησε η Γη. Ζούσε στις μεγάλες βραχώδεις σχισμές των νότιων παρυφών του Παρνασσού και προστάτευε τις πηγές Μάνα και Κασταλία, ενώ καταδίωκε τις Νύμφες, προκαλούσε ανέμους και έφερνε καταστροφές. Το θηρίο αυτό το σκότωσε με το τόξο του ο Απόλλωνας και στη συνέχεια έφυγε από τους Δελφούς, για να εξαγνισθεί. Αφού εξαγνίστηκε, επέστρεψε, και έτσι καθιερώθηκε η λατρεία του στους Δελφούς. Από το γεγονός αυτό πήρε την επωνυμία Πύθιος, και η ιέρειά του ονομάστηκε Πυθία. Στον μύθο αυτό βασίζεται και το άγαλμα του Απόλλωνα του Σαυροκτόνου που αποδίδεται στον Πραξιτέλη.

Συμβολισμός: Ο μύθος του Αϊ-Γιώργη είναι ένας χιλιόχρονος μύθος που υπάρχει σε πολλές μυθολογίες και πολλές θρησκείες σε όλο τον κόσμο. Πίσω από αυτόν τον αιώνιο μύθο του δρακοκτόνου ήρωα κρύβεται ένας πλούσιος συμβολισμός. Κάποια παραδείγματα στα οποία η παράδοση της δρακοκτονίας παρουσιάζει μεγάλη ομοιότητα είναι ο αρχαίος ελληνικός μύθος για την απελευθέρωση της Ανδρομέδας από τον Περσέα, ο Βελλεροφόντης που σκότωσε το μυθικό τέρας, τη Χίμαιρα, ιππεύοντας το φτερωτό του άλογο, τον Πήγασο, και κρατώντας στο δεξί του χέρι δόρυ, ο Ουιτσιλοπότσλι στους Αζτέκα που σκοτώνει το φίδι που βγάζει φωτιά, ο μύθος του Ζίγκφριντ στη γερμανική μυθολογία που σκοτώνει τον δράκο που φυλάει το θησαυρό, ο οποίος είναι η πηγή της δύναμης και της ζωής.

Σε φιλοσοφικό επίπεδο, ο αγώνας με τον δράκοντα συμβολίζει τις δυσκολίες που υπάρχουν στο να νικήσει κανείς και να κερδίσει τους καρπούς της εσωτερικής γνώσης. Η θανάτωση του δράκοντα είναι η σύγκρουση ανάμεσα στο φως και στο σκοτάδι. Είναι ο άνθρωπος που πολεμά και υπερνικά τη δική του σκοτεινή φύση και πετυχαίνει την αυτοκυριαρχία. Η διάσωση της κόρης από τον δράκοντα είναι η απελευθέρωση των αγνών δυνάμεων μετά την εξόντωση των κακών δυνάμεων. Συμβολίζει την απελευθέρωση της Ψυχής που ετοιμάζεται να φαγωθεί από τα κατώτερα πάθη και τις επιθυμίες.