Η “Εκτροπή” (Deviazione)της Luce d’ Eramo, αποτελεί μία ιδιαίτερη περίπτωση από αυτά που έχουν γραφτεί για τον ναζισμό και το Ολοκαύτωμα. Κατ’ αρχήν αποτελεί μέρος της πολύ πρώιμης βιβλιογραφίας για το συγκεκριμένο θέμα, αφού γράφτηκε εν έτει 1979, στο τέλος δηλαδή της δεκαετίας που είχε αρχίσει να εντείνεται το ενδιαφέρον για το Ολοκαύτωμα και τη φρίκη των στρατοπέδων συγκέντρωσης. Η Εκτροπή είναι ένα από τα γνωστότερα βιβλία για το θέμα αυτό, το οποίο έκανε μεγάλη αίσθηση όταν πρωτοβγήκε.
Η Luce d’ Eramo, Γαλλοϊταλίδα, γεννήθηκε στη Γαλλία, αλλά μεγάλωσε κατά κύριο λόγο στην Ιταλία ως Ιταλίδα πολίτης. Κόρη ενός υφυπουργού της Δημοκρατίας του Σαλό, του δεύτερου δηλαδή φασιστικού καθεστώτος που εγκαθιδρύθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου του 1943, γαλουχήθηκε με τα φασιστικά ιδεώδη και αρνούταν να πιστέψει τη φρίκη των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης.
Θέλοντας να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι την αλήθεια από μόνη της, θα φύγει οικειοθελώς από την ασφάλεια της οικογένειάς της τον Φλεβάρη του ’44, όταν το βάρος της ζυγαριάς έχει αρχίσει ήδη να γέρνει κατά του Άξονα, και θα υπηρετήσει εθελοντικά στη Γερμανία στα ναζιστικά εργοστάσια της Siemens και της IG Farben.
Τότε ακριβώς θα συμβεί και η “Εκτροπή” της, όταν θα βρεθεί δηλαδή αντιμέτωπη με τη στυγνή αλήθεια. Αυτή έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τα φασιστικά ιδεώδη με τα οποία έχει μεγαλώσει. Εκδηλώνοντας ευθέως την αντίθεσή της με το καθεστώς θα συμμετάσχει σε απεργία Ρώσων φυλακισμένων. Οι ναζί θα τη φυλακίσουν και θα προσπαθήσουν να τη στείλουν πίσω στην Ιταλία, η Λουτσία, όμως, πλέον θα αρνηθεί να επιστρέψει στην προηγούμενη ζωή της-εκείνη της άγνοιας και της εθελοτυφλίας-και θα καταλήξει τελικά στο Νταχάου. Έναν χρόνο αργότερα, εξαιτίας ενός σοβαρού ατυχήματος θα μείνει ανάπηρη για όλη την υπόλοιπη ζωή της.
Η “Εκτροπή” είναι η συγκλονιστική αυτοβιογραφία της από τη μέρα που έφυγε για τη Γερμανία και μετά. Είναι η μαρτυρική πορεία της προς τη δική της ενηλικίωση, όταν ανακαλύπτει την αλήθεια και βιώνει τη δική της ψυχική εκτροπή.
Η πρωτοπρόσωπη γραφή της είναι ειλικρινής και ρεαλιστική και αποφεύγει τους καλλωπισμούς και τις ωραιοποιήσεις στον λόγο. Αποφεύγει επίσης τις μεταφορές και τις περιφράσεις και επιλέγει να εκφραστεί με πιο “ωμό” στυλ, ανάλογο του συγκλονιστικού περιεχομένου των όσων μας εξιστορεί. Οι διάλογοι είναι πολλοί και δίνουν αμεσότητα στην αφήγηση.
Luce d ‘Eramo
Κάποιες φορές δε, απευθύνεται και στον αναγνώστη και, κυρίως, στον Θεό, προς τον οποίον διατηρεί έναν τόνο προκλητικό και συχνά ειρωνικό, κάτι διόλου περίεργο αν σκεφτεί κανείς τα όσα είδε, πέρασε και αναγκάστηκε να αναθεωρήσει λόγω των συνθηκών.
Τα συναισθήματα του αναγνώστη απέναντι σε αυτή την τραγική φιγούρα δεν μπορεί παρά να είναι ανάμεικτα. Συμπόνια και υπέρτατη θλίψη για το ατύχημά της και τις σκληρές σκηνές μέσα στα νοσοκομεία και τους γιατρούς, δυσθυμία για τις αρχικές φασιστικές ιδέες της, αλλά και θαυμασμός για την τελική τους αναθεώρηση και τη δύναμη της ψυχής της.
Ο αναγνώστης αναμφίβολα θα αναρωτηθεί πόσο δέσμιοι των πεποιθήσεών μας είμαστε τελικά και πόσο πολύ μας επηρεάζουν αυτές κι ας μην το συνειδητοποιούμε. Θα διαπιστώσει κι αυτός, όμως, μαζί με την Λουτσία-Λούτσε ότι για να επιβιώσει κανείς σε τόσο αντίξοες συνθήκες θα πρέπει να εξουδετερώσει όλα τα συναισθήματα και να μην νιώθει τίποτα, ούτε αγάπη, αλλά ούτε και μίσος.
Εκτός από μυθιστόρημα του Ολοκαυτώματος, επομένως, η “Εκτροπή” είναι και μυθιστόρημα ενηλικίωσης, μεταμόρφωσης και ριζικής αλλαγής πλεύσεως στη ζωή, αφού η Λούτσε επόμενο ήταν να αναθεωρήσει τις απόψεις της μετά τα όσα πέρασε. Πρόκειται, εν ολίγοις, για μία συγκλονιστική κατάθεσης ψυχής και αποδοχής του amor fati, του περίφημου νιτσεϊκού πεπρωμένου, με το οποίο η Λούτσε συμφιλιώνεται τελικά ανεπιφύλακτα.
0 Σχόλια