Η ψυχική υγεία επηρεάζεται από κοινωνικούς και περιβαλλοντικούς παράγοντες, οι οποίοι έχουν μελετηθεί και αφορούν τον γενικό πληθυσμό. Παρόλο που είναι γνωστό το πόσο επηρεάζει την ψυχική υγεία των έγκλειστων το περιβάλλον της φυλακής υπάρχουν λίγες αναφορές που να αφορούν τα Ελληνικά σωφρονιστικά ιδρύματα .
Γενικότερα , η ψυχική υγεία των φυλακισμένων είναι ένα ζήτημα που προκαλεί ανησυχίες. Η συχνότητα των αυτοκτονιών είναι 6 φορές πιο συχνή μεταξύ των φυλακισμένων σε σύγκριση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φυλακισμένοι μπορούν να διαχωριστούν σε δυο μεγάλες κατηγορίες.
Η πρώτη κατηγορία περιλαμβάνει τα άτομα που παρουσιάζουν μια από τις γνωστές ψυχικές ασθένειες. Ορισμένες στατιστικές δείχνουν ότι οι ψυχωτικές ασθένειες επηρεάζουν 14% των γυναικών και 7% των ανδρών που βρίσκονται στη φυλακή. Αντίθετα οι ίδιες ασθένειες επηρεάζουν συνολικά μόνο 0,5% στο γενικό πληθυσμό. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τα άτομα που δεν έχουν μια από τις γνωστές ψυχικές ασθένειες. Όμως ψυχικά υποφέρουν λόγω των σκέψεων, των αισθημάτων και των εμπειριών τους μέσα στις φυλακές ( Νurse και συν ., 2003).
Στην Αγγλία έγινε έρευνα από Βρετανούς γιατρούς, προκειμένου να εξετάσουν τις επιδράσεις που έχει στους φυλακισμένους και στο προσωπικό, το περιβάλλον της φυλακής. Στην έρευνα αυτή έγιναν ομάδες συζήτησης και συμμετείχαν 31 φυλακισμένοι (18 άνδρες και 13 γυναίκες ) και 21 άτομα του προσωπικού των φυλακών (15 άνδρες , 6 γυναίκες ). « Οι φυλακισμένοι ανέφεραν ότι τα μεγάλα χρονικά διαστήματα απομόνωσης με λίγους πνευματικούς ερεθισμούς, συνέβαλλαν σε φτωχή ψυχική υγεία και δημιουργούσαν έντονα αισθήματα θυμού, απογοήτευσης και άγχους. Δήλωσαν ότι έκαναν κατάχρηση φαρμάκων για να ανακουφιστούν από τις πολλές ώρες μονοτονίας και βαριεστημάρας. Φάνηκε επίσης ότι οι κακής ποιότητας σχέσεις μεταξύ του προσωπικού των φυλακών και των φυλακισμένων αποτελούν ένα σημαντικό παράγοντα που επηρεάζει το επίπεδο στρες που υπάρχει στους φυλακισμένους και στο προσωπικό » ( Μedlook, 2008:2).
Οι έγκλειστοι έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να εκδηλώσουν κάποια διαταραχή σε σύγκριση με τον γενικό πληθυσμό. Η ύπαρξη προβλημάτων ψυχικής υγείας στον πληθυσμό των κρατουμένων αποτελεί κοινό εύρημα σε όλες τις σχετικές έρευνες. Διαταραχές της διάθεσης, όπως η κατάθλιψη, ψυχωσική συμπτωματολογία, διαταραχές κατανόησης και μνήμης, διαταραχές του ύπνου, ψυχοσωματικές διαταραχές, συναισθήματα μοναξιάς, απαισιοδοξία, νευρικότητα και άγχος εμφανίζονται μεταξύ των εγκλείστων και μάλιστα σε πολύ υψηλότερο βαθμό σε σύγκριση με το γενικό πληθυσμό ( Θεμελή, 2000, Lindquist & Lindquist, 1997).
Από τον εγκλεισμό του ατόμου προέρχονται στρεσογόνοι παράγοντες που συμβάλλουν στην ψυχοπαθολογία του ατόμου . Σαφώς, ο καθένας επηρεάζεται διαφορετικά από την εμπειρία της κράτησης, κάποιοι προσαρμόζονται χωρίς καμιά δυσκολία ενώ άλλοι έχουν περισσότερες επιπτώσεις (Griffith & Steptoe, 2000).
Ο πληθυσμός των τροφίμων των σωφρονιστικών ιδρυμάτων ανήκει στις ευάλωτες ομάδες για την εκδήλωση ψυχικών διαταραχών, αφού, στο σύνολό του σχεδόν, χαρακτηρίζεται από μια σειρά ψυχο-κοινωνικών παραγόντων κινδύνου, οι οποίοι συμβάλλουν στην εμφάνιση ψυχοπαθολογίας στο γενικό πληθυσμό (Lindquist & Lindquist, 1997). Τέτοιοι παράγοντες, είναι η χαμηλή μόρφωση, τα άτομα που προέρχονται από μειονοτικές ομάδες η ηλικία και γενικότερα οι άσχημες επήρειες και το φύλλο ( Μάνος , 1988).
Ακόμη, εάν το άτομο έχει εμπειρία προηγούμενης κράτησης αυτή συμβάλλει στην ευκολότερη προσαρμογή στο περιβάλλον των φυλακών,
αφού ήδη του είναι γνωστός ο τρόπος λειτουργίας του ιδρύματος. Έτσι , αντεπεξέρχεται πιο αποτελεσματικά στις συνθήκες του εγκλεισμού και βιώνει λιγότερα προβλήματα, σε σύγκριση με τους έγκλειστους που δεν έχουν ανάλογη εμπειρία (Irwin, 1981). Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας που πραγματοποιήθηκε από τους Andersen και συν . (2000), οι κρατούμενοι με μακρά εμπειρία εγκλεισμού αντιμετωπίζουν μικρότερο κίνδυνο σχετικά με την εκδήλωση ψυχικών διαταραχών κατά τη διάρκεια έκτισης της ποινής τους. Συχνά, ο τρόπος με τον οποίο είναι διαμορφωμένα τα διάφορά ιδρύματα, επηρεάζει πολύ το άτομο. Επίσης, πολύ σημαντικό είναι το γεγονός ότι πολλές φορές έγκλειστοι που κατηγορούνται για τα αδικήματα για τα οποία φυλακίζονται δεν παραπέμπονται σε ψυχιατρεία αλλά σε φυλακές
Ψυχικές διαταραχές στο χώρο των φυλακών
Πολλές έρευνες και βιβλία σχετικά με την ψυχολογία των ατόμων που βρίσκονται σε σωφρονιστικά ιδρύματα αναφέρονται σε διάφορες διαταραχές που συναντώνται συχνά στον χώρο της φυλακής. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με τους Andersen και συν . (1996), οι παρακάτω διαταραχές συναντώνται συχνότερα σε άτομα που ήταν ή είναι σε σωφρονιστικά ιδρύματα. Οι διαταραχές αυτές είναι : η κατάχρηση αλκοόλ και ουσιών, οι καταθλιπτικές διαταραχές, οι αγχώδεις διαταραχές, η αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας και οι ψυχωσικές διαταραχές.
Για την ετήσια έκθεση, το 2004 σχετικά με την κατάσταση του προβλήματος των ναρκωτικών στην Ευρωπαϊκή Ένωση και τη Νορβηγία, αναλήφθηκε από ερευνητές της ΕΕ , έρευνα που είχε σκοπό να μελετηθεί η επικράτηση της συννοσηρότητας ( δηλαδή την συνύπαρξη ψυχιατρικής νόσου και διαταραχών οφειλόμενων στη χρήση ουσιών ) στις θεραπευτικές υπηρεσίες. « Τα στοιχεία για τις διαταραχές χρήσης ουσιών στα ψυχιατρικά κέντρα δεν είναι τόσο εύκολα διαθέσιμα όσο τα στοιχεία για τις ψυχιατρικές διαταραχές σε μονάδες θεραπείας των ουσιοεξαρτήσεων. Μολονότι οι μελέτες που παρουσιάζονται στην επισκόπηση αυτή δεν είναι συγκρίσιμες, παρέχουν ενδείξεις σχετικά με την κατάσταση στις χώρες της ΕΕ. Υπάρχουν σημαντικές αποκλίσεις στους εξεταζόμενους πληθυσμούς, στα επιλεγέντα διαγνωστικά κριτήρια, στα χρησιμοποιούμενα εργαλεία και στον χρόνο της διάγνωσης.
Για τους λόγους που προαναφέρθηκαν, η υποδιάγνωση θεωρείται πιθανή σε πολλές περιπτώσεις » ( Ευρωπαϊκή Επιτροπή , 2004: 1). Στα αποτελέσματα που προκύπτουν από την παραπάνω έρευνα, φαίνεται ότι στην Ελλάδα, σε φυλακές και θεραπευτικές υπηρεσίες έχουμε αρκετές διαγνώσειςάγχους(32%), συναισθηματικών διαταραχών (25%) και σχιζοφρένειας (6%).
πηγή
Απόσπασμα από την διπλωματική εργασία των Δανδουλάκη Μαρία, Κωστέρη Βαλεντίνα,
Μηλάκη Βιργινία.
http://kerentzis.blogspot.com/
0 Σχόλια