H κρυμμένη ψυχολογία πίσω από το παιχνίδι «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί»

 Πώς το απλό παιχνίδι που παίζαμε μικροί, κρύβει ένα νικητήριο μοτίβο που μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ως ενήλικοι.  

Όταν ήμασταν μικροί, όλοι παίζαμε το παιχνίδι «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί». Ποιες είναι οι πιθανότητες να κερδίσει κανείς σε αυτό το παιχνίδι; Είναι απλό: μία στις τρεις. Τουλάχιστον, αυτό προβλέπει ο νόμος των πιθανοτήτων.

Όμως οι άνθρωποι δεν παίζουν με τυχαιότητα. Μία νέα έρευνα ανακάλυψε ότι οι παίχτες ακολουθούν κρυμμένα μοτίβα που μπορείτε να προβλέψετε για να κερδίσετε περισσότερα παιχνίδια από όσα θα έπρεπε.

Το μοτίβο υποστηρίζει ότι οι νικητές τείνουν να παραμένουν με τη νικήτρια επιλογή τους, ενώ οι ηττημένοι τείνουν να αλλάζουν την επόμενη επιλογή ακολουθώντας τη σειρά επιλογών όπως εμφανίζεται στον τίτλο του παιχνιδιού «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί».

Η πρόβλεψη αυτών των κινήσεων θα μπορούσε να σας δώσει ένα επιτυχημένο πλεονέκτημα, λένε οι ερευνητές.

Η στρατηγική αυτή αποκαλύφθηκε σε ένα τεράστιο πρωτάθλημα του παιχνιδιού «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί» στο Πανεπιστήμιο Zhejiang της Κίνας.

Οι επιστήμονες χρησιμοποίησαν 360 μαθητές και τους χώρισαν σε ομάδες των έξι ατόμων. Κάθε συμμετέχων έπαιξε 300 γύρους «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί» απέναντι σε άλλα μέλη της ομάδας τους.

Ως κίνητρο, στους νικητές παρεχόταν χρηματική αμοιβή ανάλογα με τον αριθμό των νικών τους.

Για να παίξει κανείς έξυπνα, η κλασική θεωρία παιχνιδιών υποδεικνύει ότι οι παίκτες πρέπει να τυχαιοποιούν εντελώς τις επιλογές τους, δηλαδή να παραμείνουν απρόβλεπτες και να μην αναμένονται από τους αντιπάλους.

Αυτό το μοτίβο, όπου και οι δύο παίκτες επιλέγουν πέτρα, ψαλίδι ή χαρτί με την ίδια πιθανότητα σε κάθε γύρο, είναι γνωστό ως η ισορροπία Nash.

Η στρατηγική πήρε το όνομά της από τον πρωτοπόρο της θεωρίας των παιχνιδιών John Forbes Nash Jr, ο οποίος ήταν το θέμα της ταινίας του 2001 «A Beautiful Mind».

Και πράγματι, στο Κινέζικο τουρνουά, οι παίκτες σε όλες τις ομάδες επέλεξαν κάθε ενέργεια περίπου ισότιμα τρεις φορές, ακριβώς όπως αναμενόταν αν οι επιλογές τους ήταν τυχαίες.

Ωστόσο, μετά από μία πιο προσεκτική ματιά, οι διοργανωτές παρατήρησαν ένα εκπληκτικό μοτίβο συμπεριφοράς.

Όταν οι παίκτες κέρδιζαν σε έναν γύρο παιχνιδιού, έτειναν να επαναλαμβάνουν την νικηφόρα επιλογή τους «πέτρα, ψαλίδι ή χαρτί», συχνότερα από ό,τι αναμενόταν αν επέλεγαν τυχαία, δηλαδή μια στις τρεις.

Η κρυμμένη ψυχολογία πίσω από το παιχνίδι

Οι χαμένοι, από την άλλη πλευρά, έτειναν να αλλάζουν την επιλογή τους. Και το έκαναν με τη σειρά του ονόματος του παιχνιδιού, κινούμενοι από πέτρα, σε χαρτί και έπειτα ψαλίδι (rock – paper –scissors είναι η σειρά στην αγγλική γλώσσα).

Για παράδειγμα αν έχαναν με την επιλογή «πέτρα», ένας παίκτης ήταν πιο πιθανό να επιλέξει «χαρτί» στον επόμενο γύρο από ό,τι θα πρόβλεπε ο κανόνας «μια στις τρεις».

Αυτή η στρατηγική «νικώ - παραμένω στην ίδια στρατηγική, χάνω-αλλάζω» είναι γνωστή στη θεωρία των παιχνιδιών ως μαθημένη ανταπόκριση και μπορεί να είναι αποτυπωμένη στον ανθρώπινο εγκέφαλο, υποστηρίζουν οι ψυχολόγοι.

Η πρόβλεψη αυτού του μοτίβου και επομένως η νίκη επί του αντιπάλου τους, μπορεί να προσφέρει υψηλότερες απολαβές σε μεμονωμένους παίκτες, σημειώνουν οι ψυχολόγοι.

Το παιχνίδι «πέτρα-ψαλίδι-χαρτί» παρουσιάζει συλλογικές κυκλικές κινήσεις που δεν μπορούν να κατανοηθούν από την έννοια της ισορροπίας Nash.

Πιστεύουμε ότι στις μελλοντικές έρευνες θα απαντηθεί το ερώτημα αν η μαθημένη ανταπόκριση είναι ένας βασικός μηχανισμός λήψης αποφάσεων του ανθρώπινου εγκεφάλου ή απλώς μια συνέπεια περισσότερων θεμελιωδών νευρωνικών μηχανισμών.

Αν και πρόκειται απλώς για ένα απλό παιχνίδι, θεωρείται ότι αποτελεί χρήσιμο μοντέλο για τη μελέτη της ανταγωνιστικής συμπεριφοράς στον άνθρωπο, για παράδειγμα στην χρηματοοικονομική συμπεριφορά.

Ένα προηγούμενο πείραμα διαπίστωσε ότι οι παίκτες μιμούνται ασυναίσθητα τις ενέργειες των αντιπάλων τους, ένα αποτέλεσμα που εκπλήσσει, επειδή το πλεονέκτημα συνήθως επιτυγχάνεται ενεργώντας διαφορετικά.

Οι Κινέζοι ψυχολόγοι σχεδιάζουν τώρα να διερευνήσουν την υποβόσκουσα ψυχολογία πίσω από τις φαινομενικά παράλογες επιλογές που κάνουν οι παίκτες όταν ανταγωνίζονται.

Εν τω μεταξύ, όποιος είναι περίεργος να δοκιμάσει αν η αυτή «στρατηγική νίκης» λειτουργεί πραγματικά, μπορεί να το ερευνήσει αν λειτουργεί μόλις παίξει το παιχνίδι.

Πηγή: https://www.psychologynow.gr/